Giải pháp điều trị thâm mụn

Chào các bạn.

Hôm nay mình đã chính thức quay trở lại đồng hành cùng với các bạn sau bao ngày vắng bóng trên blog. Và đề tài được mình mở đầu cho sự trở lại lần này chính là: Giải pháp điều trị thâm mụn. Sau bài viết này, phần tiếp theo sẽ đến Giải pháp điều trị sẹo mụn. 

Đây là một đề tài không quá mới mẻ nhưng tại blog của mình thì vấn đề thâm mụn lần đầu tiên được viết đến trong một bài viết riêng biệt.

Nếu bạn nào đã và đang trải qua quảng thời gian bị mụn thì sẽ hiểu được một điều rằng: trị được mụn đã là một điều vô cùng khó khăn, phức tạp và sau những nốt mụn đáng ghét thì các bạn lại phải tiếp tục chiến đấu với những vết thâm, vết sẹo mụn để lại. Mình cũng từng bị mụn nên bây giờ nhớ lại mình vẫn còn thấy đáng sợ và thật sự rất stress. Nhưng các bạn đừng lo, bất cứ vấn đề nào rồi cũng sẽ được giải quyết, miễn là chúng ta đi đúng hướng.

 I/ THÂM MỤN TẠI SAO ĐƯỢC HÌNH THÀNH

Sau mụn, da thường để lại những chấm đỏ hoặc nâu phẳng, những vết này thường được gọi là vết thâm sau mụn, nguyên nhân gây nên hiện tượng này chính là do sự tăng sắc tố sau viêm. Ngoài ra, bên cạnh những vết thâm mụn, sẹo lồi hay lõm sau mụn cũng là một nỗi lo, như đã nói bên trên, phần tiếp theo mình sẽ nói đến sẹo mụn sau nhé.

Và mụn cũng không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra các sắc tố trên da bị đổi màu, chúng có thể được hình thành từ các nguyên nhân như: lão hoá, tia UV và thậm chí là do thuốc tránh thai. Đối với các vấn đề làm sáng da liên quan đến sắc tố như nám và tàn nhang đã được mình viết cụ thể tại đây, các bạn có thể xem lại, còn bài viết ngày hôm nay sẽ tập trung đến vấn đề vết thâm (thay đổi sắc tố) sau mụn.

Đối với một số bạn có cơ địa da tốt, các vết thâm sẽ mờ dần và tự biến mất, tuy nhiên không phải ai cũng may mắn như vậy, có bạn sẽ mất từ 6 tháng đến vài năm để mờ hoàn toàn, thậm chí là vết thâm thay đổi rất ít sau nhiều năm.

Vậy phải làm như thế nào để điều trị được những vết thâm? Phần bên dưới mình sẽ tiếp tục với những giải pháp nhé.

II/ GIẢI PHÁP ĐIỀU TRỊ THÂM MỤN

A/ Kem chống nắng

Bất cứ một vấn đề gì liên quan đến sắc tố thì kem chống nắng là không bao giờ thiếu. Cho dù bạn có đang điều trị vết thâm hay không có bất cứ một vấn đề gì về da thì kem chống nắng vẫn luôn cần thiết, nó giúp bảo vệ da khỏi tia UV, ngăn ngừa các tổn thương ung thư da.

B/ Tẩy tế bào chết

Tẩy tế bào chết là quá trình loại bỏ lớp biểu bì mang lại một làn da mới cho bề mặt da, vì thế phương pháp này sẽ giúp mờ dần các vết thâm mụn. Có 2 lựa chọn cho việc tẩy tế bào chết, đó chính là tẩy tế bào chết cơ học và hoá học. Cụ thể như sau:

• Tẩy tế bào chết cơ học: phương pháp này thường sử dụng các hạt scrub để lấy đi các tế bào da chết trên bề mặt da, nhưng các bạn chú ý nếu sử dụng mạnh tay, trong một thời gian dài sẽ gây ra tổn thương cho da, nên mình nghĩ không không phải là một phương án hay, trong trường hợp bạn không muốn dùng tẩy tế bào chết hoá học thì có thể dùng tẩy tế bào chết cơ học dạng gel, các sản phẩm gel thường nhẹ nhàng hơn. Sản phẩm được mình recommend là Cure natural aqua gel.
• Tẩy tế bào chết hoá học: AHA/ BHA chính là thành phần chính của phương pháp này. Các bạn có thể tìm hiểu thêm về AHA/ BHA tại đây.

Tuỳ vào loại da mà các bạn có thể cân nhắc nên sử dụng loại nào cho phù hợp.

C/ Làm sáng da

Bên dưới mình sẽ liệt kê một số chất mà hiện nay trên thế giới được nghiên cứu cho là an toàn đối với người sử dụng. Song cũng có một số tranh cải rằng ngoài tác dụng tuyệt vời thì cũng có rủi ro, mặt trái của sản phẩm chứa các chất này. Thế nên mình hy vọng các bạn sẽ đọc kĩ một chút để hiểu rõ và chọn được cho bản thân sản phẩm phù hợp nhất.

1. Hydroquinone

Kể từ năm 1982, hydroquinone đã được FDA phê chuẩn để điều trị tàn nhang, nám, và làm sáng các vùng da tối màu nói chung. Cho đến thời điểm này, hydroquinone là chất làm trắng da thường thấy, được sử dụng nhiều nhất tại US.

Cách thức hoạt động của hydroquinone dựa theo 2 nguyên tắc sau:

• Ức chế tyrosinase, một loại enzyme hạn chế tỷ lệ sản xuất melanin
• Tăng khả năng gây độc cho tế bào melanocytes, như mình đã nói bên trên, đây là tế bào giúp sản sinh melanin

Tuy nhiên hydroquinone đã bị cấm ở một số nước, trong đó có Pháp và Nam Phi, bởi vì có những lo ngại về tăng nguy cơ ung thư và ochronosis khi sử dụng hydroquinone. Theo thông tin những gì mình đọc được thì hầu hết các bác sĩ da liễu người Mỹ không tin rằng hydroquinone trong các sản phẩm chăm sóc da làm tăng nguy cơ ung thư. Tiến sĩ Susan C. Taylor, bác sĩ da liễu ở Philadelphia cho rằng: “Nồng độ hydroquinone được cho phép (2% khi bán over the counter, 4% cho thuốc bán theo đơn) không nguy hiểm. Tệ nhất thì nó có thể gây đỏ da hoặc khó chịu, nhưng chỉ khi da bạn nhạy cảm hoặc dị ứng với thành phần này” (Theo Elle, tháng 10 năm 2007).

Tiến sĩ Jacob Levitt, MD cũng xem xét các nghiên cứu hiện có trên hydroquinone và kết luận “Khi sử dụng sản phẩm chứa hydroquinone nồng độ tiêu chuẩn sẽ không gây ung thư cho con người” (Theo tạp chí của Viện Da liễu Mỹ, 2006).

Tiến sĩ David J. Goldberg, một giáo sư lâm sàng của khoa da liễu tại Sinai Trường Y Mount đồng ý rằng: “Hơn 100 bài báo khoa học xác nhận là an toàn cho con người, chưa có nghiên cứu độc lập chứng minh điều ngược lại. ” (Theo Elle, Tháng 10 năm 2007).

Bạn có thể tìm thấy hydroquinone trong sản phẩm:

• Borba Age-Defying Skin Balance water
• Retinoid mạnh được kê theo toa (0,5% tretinoin)
• Steroid (0.01% fluocinolone acetonide)
• Hydroquinone (4%)

Các sản phẩm này đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc điều trị nám và các vấn đề sạm da trong một liệu trình tám tuần. Theo Tiến sĩ Audrey Kunin cho biết, Borba Age-Defying Skin Balance water không nên sử dụng trong thời gian dài hơn tám tuần, nếu sử dụng dài hơn có thể gây ra hiện tượng mỏng da. Một số phương pháp điều trị theo toa hydroquinone khác chỉ có ở Mỹ là Lustra (4% hydroquinone, 4% glycolic acid), Lustra-AF (4% hydroquinone, 4% glycolic acid, SPF 15), và Alustra (4% hydroquinone và retinol).

Chú ý: Các sản phẩm được đề xuất trên tất cả là được theo sự chỉ định của bác sĩ, các bạn tuyệt đối không nên tự ý mua sử dụng.

2. Kojic Acid

Kojic acid được sử dụng cho các mục đích tương tự như hydroquinone, tức là giúp giảm tàn nhang, nám và làm sáng da nói chúng. Trong thực tế, kojic acid thường được sử dụng trong chu kỳ với hydroquinone (4 tuần chỉ dùng kojic acid, 4 tuần chỉ dùng hydroquinone).

Cách thức hoạt động của Kojic acid:

• Ức chế hoạt động của tyrosinase bằng cách liên quan đến sự ức chế catecholase.

Kojic acid được chứng minh là ít hiệu quả hơn so với hydroquinone 2% (Theo tạp chí thẩm mỹ da liễu, 2001) và có hiệu quả hơn arbutin (Theo Medscape, 2009).

Về rủi ro thì kojic acid đã được tìm thấy có liên quan đến dị ứng tiếp xúc, có khả năng làm cho da nhạy cảm cao hơn (Theo da liễu Phẫu thuật, 2001). Mặc dù thực tế nhiều công ty đã giảm sản xuất kojic acid còn 1%, nhưng với nồng độ 1% thì kojic acid vẫn có thể gây dị ứng hay nhạy cảm cho da (Theo Dermatitis, 2006).

Nhưng có một thông tin tốt là kojic acid lại “đủ an toàn để ăn”, chất này là nguyên liệu trong một vài thức ăn như: nước tươi, miso, sake hoặc được sử dụng để làm cho quả dâu không bị chuyển nâu.

Chú ý: Mặc dù có thể ăn được, nhưng kojic acid khi được tiêm vào da sẽ gây co thắt, nên các bạn nhớ tuyệt đối không bao giờ được tiêm (Theo Regulatory Toxicology and Pharmacology, 2001).

Điều cuối cùng cần chú ý là kojic acid sẽ bị phá vỡ khi tiếp xúc với nhiệt và ánh sáng, vì vậy sản phẩm của bạn cần bảo quản ở nơi tối và mát.  

Bạn có thể tìm thấy kojic acid trong sản phẩm:

• VMV Hypoallergenics Illuminants+ Cream: Primary Brilliance Treatment

3. Glycolic Aicd

Glycolic có tác dụng giúp mờ các đốm nâu, nám da, tàn nhang, giảm nếp nhăn, làm mịn bề mặt da và để điều trị các vấn đề về da như actinic và seborrheic keratosis. 

Cách thức hoạt động của glycolic acid:

• Khi sử dụng Glycolic Acid phổ biến nhất chính là alpha hydroxy acid (AHA), bài viết về AHA, các bạn có thể tìm lại ở đây, mình đã viết rất kĩ trước đây rồi nhé. 

4. Retinoids – Vitamin A

Các bạn có thể tìm hiểu về Retinoids/Vitamin A qua các bài viết của mình tại đây nhé.

5. Vitamin C

Vitamin C được sử dụng để làm mờ các vết nâu, vết đỏ do tia UV gây ra, da bị cháy nắng và làm tăng độ săn chắc cho da (hiệu ứng nhẹ), làm giảm độ sâu của nếp nhăn trên da (hiệu ứng nhẹ).

Cách thức hoạt động của vitamin C:

• Ức chế tyrosinase, một enzyme trong sản xuất melanin

Vấn đề rủi ro liên quan với việc sử dụng vitamin C thường là những tác dụng phụ hiếm gặp và ít người bị. Nguy cơ lớn nhất có lẽ là bảo quản Vitamin C không đúng cách. Cũng như hầu hết các sản phẩm khác, vitamin C cần được bảo quản nơi thoáng, mát, tránh tiếp xúc với không khí, ánh sáng và nhiệt.

Nguy cơ thứ 2 đó chính là lựa chọn vitamin C  để sử dụng không phải hình thức đúng của vitamin C. Vitamin C có nhiều hình thức khác nhau bao gồm L-ascorbic acid, ascorbyl glucoside, magnesium ascorbyl palmitate, và ascorbyl glucosamine. Azelaic acid, ascorbyl glucosamine cho tăng sắc tố, 20% azelaic acid đã được chứng minh là có hiệu quả hơn so với 5% ascorbyl glucosamine trong điều trị (Theo Dermatology, 2002). Cụ thể hơn, để tìm hiểu về những vấn đề liên quan đến Vitamin C, cách sử dụng hiệu quả, các bạn có thể xem lại bài viết của mình tại đây. 

Các sản phẩm Vitamin C được khuyên dùng: 

• Estee Lauder Idealist Even Skintone Illuminator – Ascorbyl glucoside
• Skinceuticals – CE Ferulic serum – Đây là sản phẩm Vitamin C được mình yêu thích nhất, độ pH chuẩn 3, thành phần siêu tốt với 15% L- ascorbic acid, cụ thể hơn sẽ được mình review sau nhé.
• Drunk Elephant – C-Firma Day Serum – 15% Ascorbic Acid
• Paula’s Choice – RESIST C15 Super Booster – 15% Ascorbic Acid
• La Roche-Posay – Active C – Sản phẩm này chứa silicone nên có thể gây kích ứng đối với một số người hoặc có thể gây mụn ẩn – 5% L- ascorbic acid
• Dermalogica – Map-15 Regenerator
• Andalou Naturals – Turmeric + C Enlighten Serum

6. Azelaic Acid

Tương tự như hydroquinone, azelaic acid cũng giúp làm mờ tàn nhang, nám và làm sáng các vùng da tối màu. Đôi khi azelaic acid được sử dụng như kojic acid cùng với hydroquinone trong thời gian xen kẽ là bốn tuần.

Cách thức hoạt động của azelaic acid:

• Azelaic acid cũng giúp ức chế tyrosinase. Theo một nghiên cứu ở tạp chí International Journal of Dermatology, qua quá trình 6 tháng, sản phẩm kem chứa azelaic acid 20% mang lại kết quả tốt hoặc rất tốt trong 65% bệnh nhân.

Về các tác dụng phụ thì sản phẩm chứa chất này có thể gây ra mẫn cảm, dị ứng hoặc ochronosis ngoại sinh (khi kết hợp với hydroquinone)

Bạn có thể tìm thấy azelaic acid tại sản phẩm:

• Mychelle Clear Skin Serum

D/ Sử dụng oil giàu Vitamin E

Vitamin E là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp hồi phục những tế bào bị tổn thương và tăng cường những tế bào mới. Bạn có thể chỉ sử dụng Vitamin E như một phương pháp điều trị ngoài da hoặc ăn những thực phẩm giàu Vitamin E.

Các loại oil giàu Vitamin E được khuyên dùng: 

• Kiara Phytoceuticals Argan oil – Các bạn có thể xem lại review tại đây.
• Triloy Rosehip oil – Các bạn có thể xem lại review tại đây.

E/ Microdermabrasion

Đây là một liệu pháp thẩm mỹ giúp da được đẹp và tươi mới hơn. Phương pháp này thường được dùng một tháng / lần cách nhau trong vài tháng.

Về lời khuyên khi sử dụng phương pháp này chính là:

• Hãy tìm một bác sĩ có kinh nghiệm và một clinic uy tín, bởi vì nếu làm không đúng kĩ thuật có thể gây kích ứng cho da và khiến vết thâm trở nên tồi tệ hơn.
• Không nên thực hiện Microdermabrasion thường xuyên vì da của bạn cần thời gian để hồi phục giữa những lần điều trị.

F/ Liệu pháp laser

Liệu pháp laser thường là lựa chọn tốt nhất khi các vết thâm tồn tại trên da bạn trong một thời gian dài. Vết thâm xuất hiện từ một năm trở lên đã tồn tại sâu dưới da và phương pháp điều trị ngoài da không thể chạm đến chúng. Cụ thể hơn về các liệu pháp thẩm mỹ như laser mình sẽ nói đến kĩ hơn trong một bài viết khác nhé.

III/ KHI NÀO ĐIỀU TRỊ VẾT THÂM LÀ TỐT NHẤT

Mụn sau khi lành thì thường có màu rất đỏ, vết thương sau mụn sẽ chuyển từ màu đỏ tươi sang dần thành màu nâu đậm. Bạn xử lý vết thâm bằng những phương pháp trị thâm như mình nêu trên càng sớm thì càng có hiệu quả. Tuy nhiên cũng không nên xử lý quá sớm, mà phải đúng thời điểm thích hợp.

Vậy thời điểm thích hợp là khi nào? Câu trả lời cho thời điểm thích hợp nhất để xử lý những vết thâm này là khi những vết thương mụn đã khép, không còn là vết thương hở. Nếu vết sẹo sau khi mụn lặn vẫn thấy còn ẩm thì bạn nên đợi nó khô đi hoặc bong ra trước khi xử lý. Tẩy tế bào chết hoặc xử lý mạnh trong khi da vẫn đang tự hồi phục thì sẽ khiến tình trạng tồi tệ hơn.

IV/ MẤT BAO LÂU ĐỂ VẾT THÂM ĐƯỢC MỜ ĐI?

Khi thực hiện các phương pháp giúp mờ vết thâm dạng bôi và tẩy tế bào chết chắc chắn là sẽ giúp rút ngắn thời gian vết thâm được mờ hơn so với việc bạn không làm gì. Tuỳ thuộc vào cơ địa mỗi người mà sẽ mang lại kết quả nhanh hay chậm. Chúng không thể mờ ngay lập tức, thường sẽ mất khoảng 2-3 tháng tuỳ thuộc vào độ “mới” của vết thâm và sản phẩm bạn sử dụng. Nhưng cũng có một số trường hợp thì vết thâm có thể mờ được nhanh hơn.

V/ TỔNG KẾT

Việc mờ vết thâm theo mình là phải cần sự kiên trì, khi dùng một sản phẩm chỉ mới 1 vài tuần hay 1 tháng bạn chưa thấy hiệu quả thì không hẳn là sản phẩm đó không hiệu quả mà cần nhiều thời gian hơn nữa để sản phẩm đó hoạt động trên da bạn. Ngoài ra muốn chữa trị một vấn đề nào đó của da hay đơn giản là muốn da đẹp hơn, việc bạn cần không phải là chỉ dựa vào 1 sản phẩm duy nhất mà bên cạnh đó quá trình chăm sóc da của bạn như thế nào, có hiệu quả hay không? Chế độ ăn uống, sinh hoạt, môi trường sống… cũng là vấn đề rất quan trọng, ảnh hưởng đến rất nhiều.

Hy vọng bài viết này sẽ có ích đối với các bạn.

Nếu thích đừng quên Like và Share nhé.

Chúc các bạn luôn xinh.

 

Thông tin tham khảo:

1. Katz TM, Goldberg LH, Firoz BF, Friedman PM. Fractional photothermolysis in the treatment of postinflammatory hyperpigmentation. Dermatol Surg. 2009;35:1844–8.
2. Rokhsar CK, Ciocon DH. Fractional photothermolysis for the treatment of postinflammatory hyperpigmentation after carbon dioxide laser resurfacing. Dermatol Surg. 2009;35:535–7.
3. Katsambas A, Antoniou Ch. Melasma. Classification and treatment. J Eur Acad Dermatol Venereol. 1995;4:217–23.
4. Resnik S. Melasma induced by oral contraceptive drugs. JAMA. 1967;199:601–5.
5. Primary Medical ReviewerAnne C. Poinier, MD – Internal Medicine
6. Specialist Medical ReviewerKeith A. Denkler, MD – Plastic Surgery
7. Panaceas